Diagnostyka

Proces leczenia

Proces leczenia zawsze powinien być poprzedzony postawieniem szczegółowej diagnozy. Ważne jest, by postawić diagnozę medyczną, która mówi o tym co jest aktualnie problemem w ciele i co chcemy leczyć. Natomiast jeszcze ważniejsze jest postawienie diagnozy funkcjonalnej, która pokazuje całą sieć zaburzeń biomechanicznych w ciele, które stopniowo poprzez zjawisko kompensacji i przenoszenia napięć prowokują przeciążenie lub uszkodzenie struktury i tym samym pojawienie się bólu. W leczeniu całościowym pacjenta kluczowe jest odnalezienie źródła problemu, którym może być stary uraz, nierównowaga w systemie mięśniowo-powięziowym, zaburzenia w obrębie trzewi, nieprawidłowa technika w sporcie lub nieergonomiczne funkcjonowanie w życiu codziennym.

Diagnoza medyczna a funkcjonalna

Dla zrozumienia różnicy między diagnozą medyczną a funkcjonalną można posłużyć się częstym przykładem. Rwa kulszowa może być objawem i konsekwencją dyskopatii krążka międzykręgowego L5 /S1 (diagnoza medyczna), która jest spowodowana odprostowaniem fizjologicznej lordozy lędźwiowej (zaburzenie biomechaniczne), do czego doszło na skutek nawykowego nieprawidłowego siedzenia (diagnoza funkcjonalna). Aby wyleczyć pacjenta z takim problemem nie leczymy uszkodzonego dysku (on sam regeneruje się jeżeli zapewnimy mu odpowiednie warunki), lecz odtwarzamy lordozę lędźwiową i korygujemy niefunkcjonalny sposób siedzenia.

Badania

Czasami dla postawienia diagnozy medycznej i funkcjonalnej niezbędne jest wykonanie badań dodatkowych takich jak RTG, TK, MRI, USG czy badania krwi, których znaczenie w procesie diagnostyki zostało opisane poniżej.

Metoda diagnostyczna wykorzystująca promienie rentgenowskie, w celu uzyskania obrazu prześwietlanego narządu. W badaniu wykorzystuje się różnice w pochłanianiu, czyli absorpcji promieniowania rentgenowskiego przez różne tkanki ciała. Dzięki tym różnicom na specjalnej kliszy otrzymujemy obraz, na którym kości są elementami najjaśniejszymi, natomiast tkanka miękka jest słabo widoczna. Podczas badania rentgenowskiego badane są najczęściej:

  • kości – w poszukiwaniu złamań, zwyrodnienia stawów czy deformacji;
  • płuca – w poszukiwaniu zmian gruźlicowych, infekcji bakteryjnych lub wirusowych oraz guzów;
  • jama brzuszna – w poszukiwaniu kamieni nerkowych i kamieni w pęcherzu moczowym oraz niedrożności w układzie pokarmowym.

Dzięki dobrze wykonanemu zdjęciu RTG fizjoterapeuta jest w stanie ocenić stan układu kostno-stawowego. Poza oceną złamań i stopnia ich wygojenia co jest oczywiste, szczególnie przydatne jest w ocenie zaawansowania zmian zwyrodnieniowych prognozując możliwość zmniejszenia dolegliwości bólowych, które one powodują. Na podstawie RTG można wnioskować jakie są przyczyny biomechaniczne danego typu zmiany zwyrodnieniowej i usuwać przyczyny powstawania zwyrodnienia np. biodra czy barku. Zdjęcia rentgenowskie pozwalają na kontrolę leczenia skrzywienia kręgosłupa u dzieci i innych deformacji zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych. Innym zastosowaniem jest kontrolne sprawdzenia stanu kręgosłupa szyjnego po wypadkach komunikacyjnych.

Metoda diagnostyczna wykorzystująca promienie rentgenowskie, pozwala na uzyskanie wyraźnych i szczegółowych zdjęć narządów oraz kości. Wykorzystuje ona złożenie projekcji obiektu wykonanych z różnych kierunków do utworzenia obrazów przekrojowych (2D) i przestrzennych (3D). Celem badania jest ocena struktur narządów i wykrycie potencjalnych nieprawidłowości w budowie. Dzięki badaniu metodą TK mamy możliwość równoczesnego uzyskania obrazów kości, tkanek miękkich i naczyń krwionośnych. Tomografia jest niezastąpiona w diagnozowaniu wszelkich urazów wielonarządowych, bo pozwala podczas jednego, krótkiego badania zobrazować zmiany chorobowe w wielu okolicach. Można ją wykonywać także u pacjentów z wszczepionymi urządzeniami medycznymi, takimi jak rozrusznik serca lub neurostymulator (w odróżnieniu od MRI). Rozpoznanie określone na podstawie badania TK może pozwolić wyeliminować konieczność operacji lub biopsji chirurgicznej.

W praktyce fizjoterapeuty TK jest szczególnie przydatne gdy podejrzewa się złamania lub pęknięcia kości a obraz klasycznego zdjęcia RTG jest niejednoznaczny. Najczęściej takie sytuacje dotyczą kości piszczelowej oraz kręgów. TK jest też kluczowe w diagnostyce nowotworów kości, gdzie umożliwia bardziej precyzyjne postawienie diagnozy niż klasyczne RTG. Kolejnym istotnym zastosowaniem jest diagnostyka różnicowa bólów głowy i objawów neurologicznych, które mogą mieć różne źródła

Metoda diagnostyczna wykorzystująca pole magnetyczne pozwalające na uzyskanie bardzo szczegółowych obrazów narządów i tkanek, bez narażania na promieniowanie rentgenowskie. Zasada uzyskiwania obrazów MRI oparta jest na oddziaływaniu falami radiowymi o różnej częstotliwości na organizm umieszczony w silnym polu magnetycznym. Pozwala uzyskać obrazy, które są w stanie wykazać różnice pomiędzy tkankami zdrowymi i zmienionymi chorobowo. Rezonans magnetyczny jest szczególnie wartościowym badaniem w diagnozowaniu chorób centralnego układu nerwowego, czyli mózgu i rdzenia kręgowego, a także tkanek miękkich, wszystkich stawów, ścięgien, więzadeł, mięśni. W diagnostyce ortopedycznej tkanek miękkich najczęściej wystarczającą metodą badania jest USG. Jednak istnieją obszary, do których nie jesteśmy w stanie dotrzeć głowicą ultrasonograficzną.
W takich przypadkach lepszą metodą diagnostyczną jest rezonans magnetyczny.

Badanie rezonansu magnetycznego w fizjoterapii szczególnie często wykorzystuje się do oceny stanu krążków międzykręgowych (zwanych dyskami). Jest to najbardziej czułe badanie jeżeli chodzi o diagnostykę dyskopatii, ucisków na korzenie rdzeniowe i same nerwy. Ta szczegółowa ocena pozwala na dobranie możliwie bezpiecznych i skutecznych technik manualnych. Rezonans jest też najlepszym badaniem oceniającym staw kolanowy po urazach skrętnych. Pozwala precyzyjnie ocenić stan więzadeł (zwłaszcza więzadeł krzyżowych słabo widocznych w USG) oraz łąkotek. MRI jest też wykorzystywane do oceny tkanek miękkich stawu biodrowego, gdzie nie ma możliwości dotarcia głowicą ultrasonograficzną.

Metoda diagnostyczna wykorzystującą falę ultradźwiękową, która w różnych środowiskach rozchodzi się w różnym tempie lub ulega odbiciu. To zjawisko umożliwia otrzymywanie obrazu zróżnicowania badanych tkanek w zakresie ich kształtu i struktury. W ten sposób sprawdza się kondycję narządów wewnętrznych i innych tkanek miękkich. Można wykryć w nich nieprawidłowości, na przykład zgrubienia, zwapnienia, torbiele czy guzy. Atutem tej metody jest fakt, że można nią badać niemal wszystkie narządy, do których fala ultradźwiękowa jest w stanie dotrzeć (nie staje na jej drodze tkanka kostna). Niemożliwa jest jedynie ocena mózgu i rdzenia kręgowego otoczonych ściśle tkanką kostną. Ogromną zaletą odróżniającą USG w od tomografii czy rezonansu jest również to, iż jest to metoda dynamiczną, czyli służąca do badania narządów w trakcie ruchu i obserwowania jak się zachowują. Jest to wykorzystywane w np. w echokardiografii, gdzie obserwuje się ruch serca i możliwe staje się zaobserwowanie zmian patologicznych.

Badanie USG jest niezmiernie często wykorzystywane w fizjoterapii dla ostatecznego potwierdzenia diagnozy, gdy podejrzewa się uszkodzenie struktury ścięgna, więzadła czy tez mięśnia. Pozwala też na rzetelną kontrolę postępów rehabilitacji i gojenia uszkodzonych tkanek. Najczęściej oceniane są więzadła i ścięgna okolicy kolana i stawu barkowego. Badaniem tym można ocenić też występowanie i rozległość blizn pourazowych i pooperacyjnych, które mogą zaburzać układ napięć rozchodzących się w ciele człowieka. Można oceniać też rozległość stanu zapalnego tkanek i obrzęku mu towarzyszącego. USG dynamiczne może służyć ocenie prawidłowego napinania się więzadeł podczas ruchu stawu jeżeli w ocenie nie przeszkadza duży wysięk w okolicy badanych tkanek. Często badanie to w wersji dopplerowskiej wykorzystuje się w badaniu przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Wykorzystuje się to w diagnostyce zawrotów głowy, obrzęków kończyn i zespołów niedokrwiennych.

Metoda diagnostyczna polegające na ilościowej i jakościowej ocenie występujących w niej elementów morfotycznych oraz białek wskaźnikowych. Badanie krwi pozwala określić ogólny stan zdrowia pacjenta i homeostazy organizmu. Umożliwia rozpoznanie stanu zapalnego, infekcji, niedokrwistości i wielu innych procesów chorobowych. Trzeba pamiętać, iż wyniki badań laboratoryjnych zależą od wielu czynników i nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od innych elementów procesu diagnostycznego.

W fizjoterapii szczególnie istotnym elementem jest ocena wskaźników stanu zapalnego OB i CRP oraz wykrycie innych nieprawidłowości, które mogą wskazywać na potrzebę konsultacji z innym specjalistą. Zdarza się bowiem, że problemy objawiające się bólem narządu ruchu są manifestacją procesów chorobowych toczących się w narządach wewnętrznych, problemów hormonalnych czy nawet nowotworowych, których nie można przeoczyć.

Znajdź nas

Formularz kontaktowy

Skontaktuj się z nami



    Fizjo Medical Center
    Gabinet fizjoterapii

    ul. Góralska 5
    53-610 Wrocław

    e-mail: info@fizjomedicalcenter.pl
    tel: 531 134 752
    tel: 795 774 776